Pakiko Heineken a sera Amstel: un análisis

Siere di serbeseria Amstel dékada pasá despues di mas ku 50 aña di eksistensia riba nos isla a kousa hopi konsternashon. E serbeseria a hasi algun fayo gerensial-stratégiko ku a debilitá su posishon ku konsekuensia ku su doño prinsipal, Heineken -e di dos serbeseria mas grandi na mundu- a ser’é. Sinembargo tin hende ainda ke bende ku ta ami komo minister di Ekonomia a sera e serbeseria. Un yamada di un korant lokal pa kontestá algun pregunta tokante di e tema aki a ponemi bai bèk na un charla ku mi a duna na mi studiantenan di Universidat di Antia (awe University of Curaçao) na 2010 riba siere di e serbeseria. E artíkulo ta basá riba e charla en kuestion.

Introdukshon

Antilliaanse Brouwerij (Amstel), yu di Amstel Brouwerij na Ulanda a keda establesé na 1958 na Kòrsou i na final di 1959 a produsí su promé bòter di serbes. E kondishon Ulandes pa establesimentu di e fábrika tabata protekshon di merkado (apesar ku na Ulanda Amstel Brouwerij no tabatin protekshon). No tabata inusual ku kompanianan mionario establesé na Oropa tabatá eksihí protekshon komo kondishon pa invertí den paisnan den desaroyo.

Den nòmber di protekshon Amstel tabata paga ménos ku suèldu mínimo

Protekshon pa e serbeseria a keda legalmente akordá un aña promé ku e promé serbes a subi merkado. Ku ayudo di protekshon, kos tabata drei zetá i Amstel tabata hasi ganashi i tabata emití dividendonan kuantioso pa su doñonan. Pa varios aña dividendonan di 18% tabata bai pa doñonan. Remarkabel tabata ku apesar di e periodo di bonansa aki, trahadónan no a probechá manera e doñonan. Es mas, Amstel a pidi i a haña ainda mas protekshon ku ya kaba e tabatin ora Gobièrnu a reglá ku nan por a paga nan trahadónan 75% di e suèldo mínimo. Te leu ku mi sa, nunka antes ni despues, Gobièrnu a pèrmití un doño di trabou legalmente paga su trahadónan bou di suèldo mínimo.

Kiko tabata e idea di maneho di protekshon?

E argumento prinsipal pa protekshon di merkado, popular den vários pais den añanan 50 i 60, tabata pa yuda un empresa ku kaba di start, gatia te ora e kana riba su mes forsa. Prinsipalmente bou di paisnan ku a haña nan independensia den e periodo aki e tabata e maneho preferí pa stimulá industria propio. E paisnan en kuestion tabata eksportá materia prima pa paisnan industrial ku tabata kombertí esaki den produktonan final. Protekshon mester a yuda e paisnan den desaroyo start ku industria ku ta traha produktonan final enbes di solamente eksportá materia prima ku relativamente tabata trese poko plaka den lachi. Mayoria pais den añanan 80 a eliminá protekshon. Esaki tabatin ke ber ku finalisashon di e Ronda di Uruguay (UR) pa redusí barera tarifario i no-tarifario pa ku importashon di merkansia. UR a duna lus despues na e Organisashon Mundial di Komèrsio (WTO).

Protekshon di merkado na Kòrsou

Protekshon di merkado a keda introdusí sin ku nos tabatin materia prima propio. Banda di protekshon no tabatin ningun strategia pa fábrikanan ku a haña protekshon bira mas efisiente i ménos dependiente di protekshon. Protekshon a bira un derechi atkerí ku a dura te 2010. Poko hende ta para ketu ku esun ku semper ta paga pa protekshon ta e kumpradó.

Tabatin tres tipo di protekshon. 1. Rekargo ekonómiko: un belasting èkstra riba un produkto protehá. Habon tabata protehá i mester a tene habon importá mas barata pafó poniendo 90% belasting. Pues habon X di Merka ku pagando derechi di importashon (invoerrechten) ta Naf 1 ta bira Naf 1.90 despues di belasting. 2. Tabata pone límite na e kantidat di un produkto protehá ku por a importá oumentando burokrasia i korupshon (manera e kaso di importashon di outo segunda mano). 3. Monopolio, e forma di mas severo di protehá. Esaki ta enserá ku solamente un fábrika por a traha sierto produkto (manera habon, zeta dushi).

Algun fábrika tabatin tur forma di protekshon pareu. Den kurso di añanan kasi 80 produkto a haña protekshon entre otro chukulati, pindakas, limonada, saku di plèstik, te, suku, fèrf, produktonan di heru i stal.

Desishon pa kita protekshon di merkado

Maneho di protekshon no tabata trese ningun industria nobo Kòrsou. Kontrali, hopi negoshi ku protekshon a sera manera esun di te, chukulati,
pindakas i un negoshi di heru ku unilateralmente a purba di kita protekshon (na un manera ilegal) pa liberá su mes for di e maneho.

Otro argumento pa eliminá protekshon tabata e echo ku nos tabata kibrando nos palabrashonnan ku WTO -dor di mantené e protekshon indebido aki- ku te awe, si paisnan miembro ke, por kobra nos hopi Naf mión na daño di pèrhuisio.

E argumento prinsipal tabata ku ta e konsumidó tabata paga pa tene e fábrikanan protehé, inkluso Amstel, na bida. Preisnan tabata haltísimo pa motibu di protekshon. Nos a mira e ehèmpel di habon. E 95% di rekargo (economische heffing) tabata keda pagá pa e kumpradó i e plaka tabata bai den kaha di Gobièrnu. E doñonan di fábrika protehá tabata gana dor ku e pueblo mester a kumpra e produkto lokal pasombra esun mas barata di afó, mester a paga asina tantu belasting ku e tabata bira mas karu ku esun lokal. Esaki a pone ku siendo un pais turístiko e produkto Kòrsou tabata mas karu ku nos kompetidornan sin protekshon, manera pais Aruba i St. Maarten.

Na aña 2000 a disidí di kita e maneho di protekshon basá riba un nota ku mi a skibi, e tempu ei komo ámtenar. A duna 5 aña pa kada fábrika (inkluso Amstel) ahustá i kuminsá produsí mas efisientemente.

Amstel ta pidi protekshon i supsidio di Naf 5 mión pa aña

Ku protekshon finalisando na 2005, Amstel a hasi trámite pa pidi protekshon nobo. Ni Amstel ni Heineken aparentemente a logra pa pone e serbeseria drei mas kompetitivo i a skohe pa pidi Gobièrnu pa anualmente e risibí un supsidio di Naf 5 mión. E konstrukshon di e petishon aki tabata pa eksonerá Amstel for di paga aksèins anual ku ta suma Naf 5 mion, mientras mester a kobra aksèins riba tur otro serbes ku no ta Amstel.

Ami ku e tempu ei (2005) tabata Minister di Ekonomia a ninga Amstel su petishon redondamente. Mi no tabata kere ku nos mester supsidiá un empresa privá. No lubidá ku Heineken ta e di dos serbeseria mas grandi na mundu i ku su ganashinan ta mas ku Naf. 3 mil mión. Pues gerensha i sindikato tabata ke pa nos supsidiá un kompania ku su ganashi ta mitar di nos Produkto Interno Bruto. Sinku Naf mión ku nos mes aki ta yen di mester pa enseñansa, bibienda i pa drecha kalidat di bida den nos barionan. Doñonan di Amstel ku a logra kombensé sindikato pone preshon i asta a menasami, a insistí ku si Gobièrnu no duna Naf 5mión nan lo sera. Mi a para riba mi punto apesar di preshon. Tirando un bista bèk awe, no tin ningun duda ku mi lo tuma e mesun desishon.

E rason ku Amstel a sera

E maneho di protekshon di mas ku 50 aña a krea un situashon di monopolio i seguransa pa Amstel ku e doñonan a kere lo a dura pa semper. Presisamente esaki a resultá den su kaida.

Amstel basá riba e pensamentu di monopolio i e merkado lokal pa su so a hasi algun desishon stratégiko robes ku a bin kosté karu. Na di promé lugá a invertí den mashinnan ku kapasidat grandi. Esaki a resulta funesto pasombra dor di kompetensia (apesar di protekshon) e ‘aandeel’ den merkado di serbes lokal a baha ku konsekuensia ku e mashinnan tabata traha bou di nan kapasidat ku konsekuensia atrobe ku e proseso di traha serbes a bira mas inefisiente, resultando den ‘kostprijs’ mas haltu.

Adishonalmente mester bisa ku pa un o otro rason Amstel no tabata kerí riba tur e islanan di Antia Hulandes, prinsipalmente Aruba i St Maarten, e merkadonan di mas grandi despues di Kòrsou.

E di tres problema ta ku Amstel no a bai ku tempu pa loke ta trata e deseonan di e bebedó di serbes lokal. Pa un rason of otro (pero konfirmá pa gerensia di Amstel) e bebedó lokal di serbes su smak a kambia pa un serbes mas zoet. Amstel a resultá di ta muchu marga i hopi bebedó (apesar di protekshon) a kambia pa Polar ku tabata mas zoet. Esaki a pone ku Amstel a pèrdè parti di merkado lokal. (Tuma nota ku e kliente no a switch pa Polar pa motibu di preis mas barata. Polar i Amstel tabata bende por detal pa e mesun preis).

Ounke ku mi no ke sinta riba stul di gerensia, ta parsemi ku mester a tene kuenta ku e sabor di e serbes. Mester tabata mas alèrt pa ku e kompetensia fuerte i mester tabata mas inovativo. Finalmente mester a eksihí di e doño mayoritario, Heineken, pa e asumí su responsabilidat na lugá di skonde tras Gobièrnu. Ami ta kombensí ku e doño, manera ta kustumber den mundu gerensial, a tuma un desishon netamente gerensial ku tabata pas den e plannan global di Heineken pa stòp produkshon na Kòrsou. Meskos a pasa ku Texas Instruments, Royal Shell, ABN-AMRO na Kòrsou i hopi planta i fábrika rònt mundu.

Lès di pasado i bista pa futuro

E protekshon di merkado ku nos a kopia di afó no a kuadra den nos konteksto i no a kondusí na e resultadonan deseá. No tabatin un maneho industrial real pa kompañá protekshon di merkado. Hasimentu di negoshi (ku eksepshon di agrikultura) ku protekshon ta un historia di pasado den un mundu kompetitivo, di kada biaha mas tratado komersial i mas pais ku ta bira miembro di WTO.

Mi ta lamentá ku na momentu di siere di Amstel hende a pèrdè trabou. Pero manera nos a mira, a bin hopi kompetensia dor ku a start importashon di serbes di otro pais. Hopi hende a haña trabou den distribushon di serbes importá. Tambe awe tin serbeserianan lokal ku a lanta ku tambe ta duna trabou. E kuponan di trabou nobo aki lo no por a bin si protekshon a keda.

Sinembargo mantenshon di e fabrika kostando pueblo Naf 5 miyon no ta hustifiká den mi buki. Unda a tende ku pueblo mester supsidiá un multinashonal kapitalista. Loke ta kurioso ta ku sindikalismo a para na banda di e multinashonal/kapital i a eksihí pa hinka man den saku di pueblo pa un supsidio anual di Naf 5 mión pa un empresa milyadario.

Nos no mester pretendé ku ta asina-asina industrianan grandi ta bin establesé na Kòrsou. Pakiko por ehèmpel un fábrika di traha tapeit di Persia lo bin Kòrsou si e por traha nan mas efisientemente na Iran òf Bangladesh? Nos no mester kere den milagernan di industrianan grandi. Loke nos mester hasi ta konsentrá riba lokual nos ta bon den dje, invertí den enseñansa, inovashon, subi produktividat, sera tratadonan komersial (inkl. partnership stratégiko ku empresanan estranhero), fleksibilisá nos merkado laboral i atmishon di estranhero ku konosementu.

Tin oportunidat pa serbeseria na Kòrsou. No den e sentido di produkshon masal. I sigur no ku protekshon. Nos ta papia aki di mikro-serbeseria. Un mikro-serbeseria mará kisas na un o mas restourant, bar. Aktualmente mi ta trahando na Kyrgyzstan unda tin varios mikro-serbeseria eksitoso. Un ku mi a haña interesante ta Save the Ales ku ta un mikro serbeseria ku varios tipo i sabor di serbes trahá den nan propio establesimentu. Lokual ta yama atenshon ta ku e serbeseria aki ta manehá i operá kompletamente pa hende muhé. Save the Ales a bira un atrakshon turístiko. Nos tin espasio pa mikro serbeseria na Kòrsou.

Bishkek, Kyrgyzstan

Advertisement

Author: alexdavidrosaria

Alex Rosaria is from Curaçao. He has a MBA from University of Iowa. He was Member of Parliament, Minister of Economic Affairs, State Secretary of Finance and United Nations Development Programme Officer in Africa and Central America. He is an independent consultant active in Asia and the Pacific.

3 thoughts on “Pakiko Heineken a sera Amstel: un análisis”

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: