Despues di kambio di nos konstitushon na 1948, riba 17 di mart 1949 pa promé biaha tur hende na Kòrsou por a bai urna i vota pa tur su representantenan. Un logro grandi den e lucha pa emansipashon polítiko. Den kuadro di komemorashon di e fecha aki mi kier a kontribuí ku algun opservashon i pensamentu.
No ta bèrdat ku hende muhé promé ku 1949 no tabatin derechi di voto. Korekto ta ku hende muhé no tabata tin derechi di voto aktivo (actief kiesrecht) promé ku 1949. Pues hende muhé no por a vota pa un kandidato. Sinembargo for di 1937 hende muhé tabatin derechi di voto pasivo (pasief kiesrecht). Pues hende muhé for di 1937 por a keda postulá komo kandidato riba un lista, basta ku e tabata kumpli ku e mesun rekesitonan vigente pa hende hòmber.
E lucha pa derechi di voto no a kuminsá ku Dòktor da Costa Gomez, pero na 1869 tempu ku e promé miembro di koló di Koloniale Raad, Généreux Jacob Richard de Lima a pidi pa derechi di voto pa Yu di Kòrsou. Despues di Sr. de Lima tabata Abraham Mendes Chumaceiro i e promé agrupashon (semi)polítiko di nos pais, Curaçaose Vrijheidsbond, ku a sigi hiba e lucha aki.
Katólikonan no tabata konsiderá pueblo sufisiente madurá pa votomentu universal. Frater Radulphus klaramente a formulá e pensamentu aki bisando: “Ku hòmbernan mes no ta reip, ta kon por papia di votamentu pa hende muhé”? (Hendrik Pieters Kwiers den Ideal Polítiko di Dr. da Costa Gomez). Esaki tabata e rason prinsipal ku Dòktor a bandoná Partido Katóliko.
Mester rekonosé e Damanan di Djarason ku a kana kas pa kas pa kolektá firma di hende muhé, pero tambe pa eduká tokante di nos sistema demokrátiko i responsabilidatnan ku ta bin ku derechi di voto. Un petishon di mi na Gobièrnu di Kòrsou pa onra e Damanan di Djarason, no a prosperá. Un di e kosnan mas impaktante pa mi tabata na 2007 ku mi a akudí na entiero di un pionero di Damanan di Djarason (mi no ta menshoná su nòmber) i ku no tabatin ni sufisiente hende pa karga su kaha hiba santana!
Na mes momentu ku nos wak atras, mester evaluá kon durante tempu nos a atendé ku nos derechi di voto. Kon bin partidonan ta pone hende sin konosementu i asta ku antesedente kriminal riba lista pa nos skohe komo nos representante? Ta tempu pa introdusí rekesitonan mínimo pa un hende subi lista? Kon nos ta pone mas garantia pa evitá bendementu di voto? Ta tempu pa nos laga residentenan legal di Kòrsou sin nashonalidat Ulandes tambe vota? Pa nos demokrasia keda relevante e mester respondé na e nesesidatnan di awor. I mas importante, nos mester kuid’é. Ta di lamentá konstatá ku e pio enemigu di e lucha di emansipashon polítiko ta nos mes.
Istanbul, Turkía
Alex, bo tin 200% rason! M’a lesa bo relato ku masha atenshon. Very proud of you! Brasa Radulphensis for di Korsou di Jopi
LikeLike