Den kuadro di un foro di PNP di èkspertonan tokante di e pakete di Hulanda, mi a tira e siguiente diskurso riba 27 ougùstùs 2020.
Te awor no tin un mihó alternativa pa e oferta di Hulanda. Apesar ku na mi manera di mira e pakete no ta sólido, nos no mester rechas’é.
Unda abo ta pará den e diskushon tokante di e pakete ta dependé di bo manera di interpretá kiko ta desaroyo.
Den liñanan grandi e pakete Hulandes ta un saku di plaka di Den Haag ku nos ta haña si nos pone nos finansa na òrdu i reformá nos strukturanan.
Tin ku ta mira esaki komo rekolonisashon i ku mester rechasá tur kos i buska otro solushon sin ku a spesifiká kiko.
Tin ku ta mira solamente e saku di plaka. I pa e sèn nan ta komfortabel ku Hulanda ta bai karga nos responsabilidat.
Den nan tin esnan ku ta bisa ku no por kome outonomia. Ta bèrdat. Outonomia no ta ko’i kome. Si bo ta kere den e senario aki, embèrdat no tin nada di kambia na e pakete.
Ami ke mira e pakete aki komo un oportunidat di oro pa nos siña atende mihó ku nos asuntunan, pa nos hasi e kambionan nesesario, pa nos bira mas fuerte komo pais i traha na bienestar di tur hende.
Mi ke mira e pakete aki komo un salto pa un desararoyo, no basá riba plaka so. Plaka no ta desaroyo, e ta un schijnontwikkeling.
Mi ta bisa esaki komo un hende ku a move pa algun dekada den e ramo di desaroyo pa e.o. Nashonnan Uní den mas ku 25 pais, inkluso esnan di mas pober.
Pa loke ta trata e parti di e pakete ku a keda asigná na mi, esta e sektor públiko, mi no ta diferensiá tantu di opinion ku e puntonan menshoná den e pakete.
Ta puntonan konosí manera benchmark lokual nos ta paga na salario, nombra personal kapasitá, hisa kalidat di sèrvisio pa públiko i tene polítika pafó di e aparato.
E pregunta sinembargo ta: E manera ku Hulanda ke ehekutá e pakete pa Kòrsou ta kontribuí na e tipo di desaroyo duradero ku mi a menshoná kaba? No.
E espíritu , tono, i kontenido di lokual tin riba mesa ta mas un realidat di Den Haag. E ta karesé di ownership di e banda aki di oseáno.
Si tin un lès ku mundu a siña ta ku un otro pais no por desaroyá un otro estilo remote control, ni maske kuantu plaka tin.
Si nos ke mira e pakete aki komo unu pa desaroyo, manera ami ke mir’é, Kòrsou mester pone su stèmpel di vishon di desaroyo.
Nos mester por bisa na final ku ta trata di un pakete di nos ku ta keda sostené pa Hulanda. No un pakete Hulandés manera e ta aktualmente.
Ki tipo di desaroyo nos ke? Un desaroyo humano di kategoria haltu manera UN ta deskribí den su Human Development Index? Kiko ta e pilarnan di e desaroyo aki i kon nos ta midi esaki?Pa ki tempu nos ke logr’é?
Si nos ke logra desaroyo berdadero, antó nos mester tin e kapasidat institutional, prinsipalmente den nos aparato públiko pa karga esaki.
E pakete Hulandes ta papia básikamente di aspektonan di efisiensia finansiero den e aparato. E ke, via di un entidat na largo distansia (CHE): 1. formulá proyekto 2. responsabel pa ehekutá proyekto i 3. alabes supervisá proyekto.
Si historia a siña nos algu ta ku e aspekto mas importante den un proseso di desaroyo ta krea kapasidat institushonal serka e pais ku ta risibí ayudo.
No por ta un sorpresa ku después di tur plan di sostén: di Ekilibrio, pa Schuldsanering pa Groestrategie, nos kapasidat institushonal pa e.o. reformá i manehá no a bai dilanti.
E pakete Hulandes aktual no a desviá mashá di su manera eroneo di mira desaroyo aki.
Lokual ta remarkabel ta ku Hulanda su trackrecord komo donante den paisnan no-desaroyá (ku mi a traha aden), ta totalmente diferente na su posishon pa ku Willemstad.
Ta imposibel kere ku CHE lo bai trese mehoramentu den funshonamentu di nos aparato.
Algún pregunta.
Si ta CHE ta determiná tur kos estilo di Batman and Robin, kiko ta pasa ku nos aparato ora CHE stòp di eksistí? Si CHE mester di hende den nos aparato públiko pa yuda den ehekushon, kon esaki lo afektá e kantidat i kalidat di servisio ku por brinda pueblo? Mi ta di akuerdo ku mester di hende lokal i kapas den CHE. Nos ta konsiente ku manera ta pasa hopi den mundu di koperashon pa desaroyo, esnan mas kapas ta bai traha pa donantenan ku por paga mas i hustamente hasi e aparato públiko mas swak i mas dependiente di ayudo?
Ta imperativo ku den e pakete di Hulanda tin un trayekto bon delineá kon krea kapasidat institushonal. Sin esaki no tin desaroyo. Sin esaki no tin garantia ku despues di CHE e funshonamentu di nos aparato ta drecha.
Kisas ta bon pa sa ku Egipto, después di 50 aña di ayudo ainda ta dependé di ayudo financiero djafó. Después di 50 aña di a haña ayudo finansiero Sur Korea no tin mester di ayudo mas, ya algun dékada. Awor Sur Korea ta duna otro paisnan ayudo finansiero.
E diferensia? Invershon den enseñansa i kapasidat institushonal ku enfásis riba kombatí korupshon.
Mi tin algun punto adishonal pa e sektor públiko.
Lanta un ofisina di planifikashon largo plaso independiente di Fòrti pa atendé ku e.o. asuntunan sosio-ekonómiko, di planifikashon demográfiko, infrastruktura i planifikashon urbano i rural.
Mester oumentá nos kapasidat pa kolektá i interpretá statistik ku ta nesesario pa elaborá plan i maneho a largo plaso.
Maneho di diásporá, esta nos hendenan ku no por òf ke bini bèk Kòrsou, pero ku tin konosementu, tin nètwerk i gana di partisipá den desaroyo di nos pais.
Mester introdusí integriteitsofficier(en) mas independiente posibel di polítika pa vigilá e proseso di integridat.
Mester krea posibilidat pa mas partisipashon di pueblo den asuntunan públiko.
Mester introdusí konseptonan di checks and balances i accountability.
Konklushon.
Mi no ta rechasá e pakete ku ta riba mesa. Nos ta den un situashon difísil debí ku nos no a manehá nos asuntunan na drechi i ku covid-19 a asentuá penosamente. Ámbos partner mester realisá ku si sigi atendé kos manera semper nos a hasi, nada lo kambia. Esun ku no por afford esaki ta partikularmente esnan mas vulnerabel. Ku e pensamentu aki mi ta kere ku nos mester por dialogá ku Den Haag i hasi di e pakete di Hulanda un pakete di nos, un pakete ku ta sirbi nos den nos afán pa karga nos responsabilidat.
2 thoughts on “Diskurso tokante “pakete Knops””