Ignoransia: “Tanten nos tin florin, plaka no por kaba i nos por sigi paga”



Durante un foro di profeshonalnan siman pasá riba e ‘pakete di Knops’ i e situashon finansiero penoso di nos pais, un panelista a bisa ku nos no mester drenta pániko ku Gobièrnu di Kòrsou (GdK) na un momentu dado no por kumpli ku su kompromisonan finansiero. Esaki pasombra un gobièrnu semper tin instrumènt na su disposishon pa paga. Elaborando e a bisa ku lokual GdK por hasi ta “kap e kabes di Rijkswet Financieel Toezicht (CFT) afó” pa asina e “hasi loke e ke”. Gobièrnu lo por krea sèn i tambe duna hende bòn pa kumpra kos. Su mensahe – ku e a presentá komo alternativa pa e pakete di Knops- tabata: “Si bo tin bo mes florin, sèn no por kaba”. 

Mi a spera ku ningun hende a skucha e ponensia aki. Pero mi a haña entretantu asina tantu komentario, ku mi mester reakshoná pa e fantasia aki no bai biba su mes bida.

Klaro ku den teoria bo por oumentá e kantidat di plaka den sirkulashon pa asina paga bo debenan na florin. Sirkulashon di plaka sinembargo mester ta den relashon ku bo produkshon ekonómiko. Si bo oumentá plaka den bo ekonomia dor di e.o. imprimí biyetenan di florin òf duna bòn (komo remplaso di plaka) sin tene kuenta ku bo produkshon nashonal i sigur den un situashon di dekresementu ekonómiko, bo ta krea problemanan finansiero i sosialekonómiko grandi. Bo ta pone e relashon entre di florin i dòlar Merikano na peliger, bo ta sòru pa inflashon subi bárbaramente, kuentanan di spar den florin na bankonan komersial ta pèrdè balor, konfiansa den florin ta desaparesé i hende no ke keda pagá mas ku e moneda aki i huida di kapital (kapitaalvlucht) lo subi.

Si e medidanan aki ta asina bon, dikon e panelista a bisa ku e promé kos ku mester hasi ta kita kabes di CFT, esta esun ku enkargá ku supervishon finansiero? Mi no ta spekulá riba su agènda, pero mi ke atvertí pa nos no kere den webu di gai. No ta eksistí ningun ‘toverstok’. E reseta ta kononosí. Nos mester reformá nos strukturanan ku ta strobe kresementu duradero, bira mas kompetitivo globalmente, alsa nos kapasidat institushonal i yega na un maneho finansiero duradero. Kon eksaktamente nos ta hasi esaki, mester keda papiá ku Hulanda. E pakete aktual di Hulanda riba mesa no ta hiba nos na e resultadonan ariba menshoná. No mester rechas’é, pero drech’é.

Nos tin un tarea largu i difísil nos dilanti. Lo no ta fásil. Plama speransa falsu dor di krea plaka no ta yuda e kousa. Ta bon pa kòrda kon Zimbabwe no muchu tempu pasá a kana e kaminda di prent plaka pa loko. Ta bon tambe pa kòrda unda Zimbabwe ta pará awe. Ta ei nos ke bai?

Willemstad, Kòrsou

Advertisement

Author: alexdavidrosaria

Alex Rosaria is from Curaçao. He has a MBA from University of Iowa. He was Member of Parliament, Minister of Economic Affairs, State Secretary of Finance and United Nations Development Programme Officer in Africa and Central America. He is an independent consultant active in Asia and the Pacific.

2 thoughts on “Ignoransia: “Tanten nos tin florin, plaka no por kaba i nos por sigi paga””

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: