
Kiko ta fé den Dios, amor di mama, libertat di prensa, derechi di voto, dignidat i e nesesidat universal pa keda balorá komo ser humano? Difísil pa duna un kontesta konkreto. Bèrdat no por kome religion, kompashon, libertat òf rèspèt. Nan no ta kos di kome pero balornan ku nos komo ser humano ta haña nesesario pa hiba un bida felis.
P’esei e asuntu di “bo no por kome outonomia” den un diskushon ku lo mester ta tokante di kon ta drecha kalidat di bida di nos poblashon i alsa kalidat di gobernashon ta un diskushon inútil ku no tin balor agregá. Por sierto e tipo di bruamente di tera aki no ta deskonosí. E ta un ehèmpel palpabel di gruponan ku ke imponé nan boluntat riba otro, hasiendo maluso di nesesidatnan básiko (manera hamber i pobresa) di otronan. Literatura manera New Perspectives on Slavery and Emancipation ta mustra kon doñonan di katibu tabata kombensí ku trabou pa e katibu ta mas importante ku su libertat. Den añanan 60 na sur di Merka esnan na poder tabata enfatisá ku derechinan sivíl pa e Merikanonan pretu no tabatin prioridat. Na Kòrsou tambe a kuestioná e meta ku derechi di voto universal i eliminashon di diskriminashon institushonalisá kontra di hende muhé, ta sirbi.
Lokual nos no mester den e situashon krítiko aktual ta diskutí ku por kome outonomia si òf no. Simplemente e no tin un balor agregá, ni pa e grupo ku ke mantené outonomia, ni pa esnan ku ke entregá outonomia. Ami lo konsehá esnan pro-outonomia splika ki kaminda nan ta bai kana pa nos manehá nos tareanan outónomo mihó ku tabata e kaso te ainda. Esnan ku ta bende e modelo di Boneiru, munisipio di Hulanda òf parti di Union Oropeo (EU) via UPG, mester sali i splika ku kontenido kon nan ta bai hasi esei. Splika kon leu ta ku Hulanda i kiko e kondishonnan ta. Ya tin un bista (preliminar) pa e kaso di Kòrsou? Meskos ta konta pa UPG. Kon ta bai negoshá ku e 28 paisnan den EU pa haña ‘uitzonderingen’ ora bira UPG? Ku UPG lo mester bin euro, pero kiko esaki kiermen pa nos ekonomia ku ta den e zona di US dollar? Kiko ta e konsekuensianan di UPG pa e.o. sektornan di finansiero internashonal, refineria i peska? Òf ta despues ku basha firma pa bira UPG/munisipio ta bai wak kiko ta kiko?
Ta hopi kurioso ku te ainda a skohe pa no bai den kontenido, pero pa un diskushon sin pia sin kabes. Òf no ta dje straño ei ‘after all’ mirando ku ‘cueste lo que cueste’ ke yega na poder na mart 2021? Lo no ta promé biaha. Nos sa di pasado ku ora bo no por splika ku kontenido, ta stroi plaka pa konfundí e masa.
Willemstad, Kòrsou