
Riba preshon di Hulanda ku no tabata konfia Philipsburg ku su mes Banko Sentral, a forma un union monetario entre Kòrsou i Sint Maarten sin fundeshi ekonómiko. Na 2006 mi tabata e úniko mandatario ku a protestá pa hala atenshon na e desishon e asuntu aki ta deskabeyá.
Un union monetario ku tin un banko sentral kompartí (CBCS), semper ta rekerí mekanísmonan pa harmonisá/kordiná sierto maneho makroekonómiko, finansiero i presupuestario. Wak union monetario di EU i esun di Ost Karibe. Ku otro palabra, ora bo ta kompartí un moneda den un union monetario, mester sòru pa kordinashon di maneho ku ta i por influensiá e union i konfiansa den e moneda kompartí. Serka nos, desafiando lógika, no tin kordinashon. Kada dia e dos paisnan aki ta drif mas foi otro. Pakolmo, un biaha pa aña ta tende ku Sint Maarten ke bula afó.
Na yüli 2015, riba mi pregunta, e titular di Finansa ku aktualmente ta direktor finansiero di CBCS a bisa: “[..] e union monetario no ta un prioridat”. Bo no mester ta un èksperto monetario pa realisá ku lokual nos tin ta un bòm di tempu. Sigur ku e preshon di e krísis aktual i miedu pa devaluashon di florin di Antia Hulandes.
Pa kompletá e obra, 10 aña despues di desmantelashon di Antia i 12 aña despues ku a primintí ku “mas pronto posibel despues di desmantelashon lo introdusí un moneda nobo, Caribbean guilder (CMG) pa e union” ainda nos ta usa moneda di un pais ku no ta èksistí mas. Algu nunka bisto. Ningun di e tres presidentenan di CBCS for di 10-10-10 por a splika dikon ainda no ta usa CMG.
E union monetario ta resultado di malmaneho i preferensia pa kosmétika di un fecha “leuk” (10-10-10) i no pa un desmantelashon na drechi. Kòrda p.e. riba lista di negativo di lei i kuerpo di ámtenar “eiland-land”. Esaki tabata un motibu pakiko mi a tuma retiro komo mandatario na 2009.
E siñansa ta ku kambio di struktura estatal no ta solushoná problema. Kapasidat di e hendenan den e struktura ta hasi esei. Sr. “Jossy” Henriquez a atvertí nos esaki den su último diskurso komo Presidente di Koloniale Raad (1938). Tòg ta sigi kere ku kambio di struktura estatal e biaha aki si lo trese plaka i solushon.
Willemstad, Kòrsou