Nos union monetario: un sikatris di 10-10-10

Riba preshon di Hulanda ku no tabata konfia Philipsburg ku su mes Banko Sentral, a forma un union monetario entre Kòrsou i Sint Maarten sin fundeshi ekonómiko. Na 2006 mi tabata e úniko mandatario ku a protestá pa hala atenshon na e desishon e asuntu aki ta deskabeyá.

Un union monetario ku tin un banko sentral kompartí (CBCS), semper ta rekerí mekanísmonan pa harmonisá/kordiná sierto maneho makroekonómiko, finansiero i presupuestario. Wak union monetario di EU i esun di Ost Karibe. Ku otro palabra, ora bo ta kompartí un moneda den un union monetario, mester sòru pa kordinashon di maneho ku ta i por influensiá e union i konfiansa den e moneda kompartí. Serka nos, desafiando lógika, no tin kordinashon. Kada dia e dos paisnan aki ta drif mas foi otro. Pakolmo, un biaha pa aña ta tende ku Sint Maarten ke bula afó.

Na yüli 2015, riba mi pregunta, e titular di Finansa ku aktualmente ta direktor finansiero di CBCS a bisa: “[..] e union monetario no ta un prioridat”. Bo no mester ta un èksperto monetario pa realisá ku lokual nos tin ta un bòm di tempu. Sigur ku e preshon di e krísis aktual i miedu pa devaluashon di florin di Antia Hulandes.

Pa kompletá e obra, 10 aña despues di desmantelashon di Antia i 12 aña despues ku a primintí ku “mas pronto posibel despues di desmantelashon lo introdusí un moneda nobo, Caribbean guilder (CMG) pa e union” ainda nos ta usa moneda di un pais ku no ta èksistí mas. Algu nunka bisto. Ningun di e tres presidentenan di CBCS for di 10-10-10 por a splika dikon ainda no ta usa CMG.

E union monetario ta resultado di malmaneho i preferensia pa kosmétika di un fecha “leuk” (10-10-10) i no pa un desmantelashon na drechi. Kòrda p.e. riba lista di negativo di lei i kuerpo di ámtenar “eiland-land”. Esaki tabata un motibu pakiko mi a tuma retiro komo mandatario na 2009.

E siñansa ta ku kambio di struktura estatal no ta solushoná problema. Kapasidat di e hendenan den e struktura ta hasi esei. Sr. “Jossy” Henriquez a atvertí nos esaki den su último diskurso komo Presidente di Koloniale Raad (1938). Tòg ta sigi kere ku kambio di struktura estatal e biaha aki si lo trese plaka i solushon.

Willemstad, Kòrsou

Author: alexdavidrosaria

Alex Rosaria is from Curaçao. He has a MBA from University of Iowa. He was Member of Parliament, Minister of Economic Affairs, State Secretary of Finance and United Nations Development Programme Officer in Africa and Central America. He is an independent consultant active in Asia and the Pacific.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: