
Riba 29 yanüari 2011, riba petishon di Partido Demokrat Boneriano, mi a tira un diskurso* na Eddy’s Bar and Restaurant riba struktura estatal. Tabata mi terser diskurso ya ku for di 2004 mi a papia di UPG (integrashon den EU) ku e tempu ei tabata e sabor di dia di algun polítiko ku despues a bira ‘Direkte banden met Nederland’ pa finalmente resultá den “Openbaar Lichaam” òf “integratie in het Nederlandse Staatsbestel”. Pa ami, un “witgewassen annexatie”.
Mi a atvertí Boneiru -i esaki ta konta pa tur ku ta propagandá struktura estatal komo e píldora mágiko- kon peligroso ta pa presentá pueblo ku espektativaman irealístiko, prinsipalmente e ‘voorzieningsniveau’ ku ta konta den e pais(nan) na kua bo ke bai pertenesé. Nunka ta papia di e debernan i tampoko por produsí palabrashonnan firme hasí ku loke ta primintí ta loke ta haña ora bo keda aneksá. Ta bende pueblo ‘gebakken lucht’.
Algun sita di mi diskurso: “Lo tin mas plaka, mas betòn na Boneiru, pero kon esaki lo ta repartí? E Boneriano lo sigi sinti su mes na kas òf komo un estranhero? Kon lo atendé ku ‘gelijkheidsbeginsel’ primintí, kuantu influensia e Boneriano tin riba su mes bida? Identidat i e alma di e pueblo lo bai pèrdí? Esaki tabata mi opservashonnan 5 aña promé ku Evaluatiecommissie van de nieuwe staatkundige structuur Caribisch Nederland a kritiká e proseso di integrashon estilo munisipio.
“Nos mester realisá ku no tin un ‘easy way out’ pa yega na bienestar i otro pais no por desaroyá bo. Plaka so no ta desaroyo”, mi a konkluí ilustrando esaki ku ehèmpelnan den mundu basá riba mi èksperensia ku Nashonnan Uní. Desaroyo ta mará na kalidat i transparensia di nos strukturanan demokrátiko i hende kapasitá i íntegro pa manehá. Nos no a kumpli ku e meta aki, pero mester hasi’é.
Awe ku plaka brutu, ke kombensé nos ku integrashon den Hulanda/EU lo hasi nos felis i hisa kalidat di bida. No ta menshoná debernan, ni palabrashonnan hasí ku Hulanda/EU, ni pèrspèktiva ku lokual ta primintí lo bira realidat. I si bo mira bon, esnan ku ta bende nos e soño di munisipio tampoko sa kiko hasi pa drecha nos lugá. Nan ta simplemente un ‘salesperson’, un ‘tussenpersoon’ kla pa entregá nos den man di otro pais pa esaki hasi e trabou. Ban siña di Boneiru.
Willemstad, Kòrsou
*Boneiru: Respice, Adspice, Prospice