
Kada tantu tempu ta saka dolarisashon fo’i lachi i presentá esaki komo un solushon mágiko pa nos problemanan finansiero-ekonómiko.
Na 1985 enfrentanto retonan importante (devaluashon di bolívar, siere di Shell i terminashon di tratado fiskal ku Merka) ta proponé pa eliminá nos moneda i introdusí dòlar Merikano (USD) argumentando: “nos gobernantenan a demostrá di no por atendé responsablemente ku nos asuntunan finansiero-presupuestario”. Fondo Monetario Internashonal ta duna dos konseho negativo.
Na 2008 e idea aki ta bolbe lanta kabes en bista di e krísis mundial ku a afektá nos. Atrobe a papia di no tin konfiansa den nos gobernantenan.
Ademas, kada biaha ku Sint Maarten menasá di dolarisá, Willemstad ta drenta pániko. Ta tempu pa Kòrsou hasi su mes eskohonan basá riba lokual ta kumbini’é. Punto ta ku Willemstad siendo 75% di e union aki, mester tuma posishon.
Mas importante ta ku dolarisashon ta un remedi robes. Ta bèrdat ku nos no a demostrá madures ku nos asuntunan finansiero-presupuestario. Si nos problema ta mal gobernashon, e remedi ta pa drecha gobernashon, maneho i pone hende kalifiká. Dolarisashon no ta solushoná mal maneho. Mal maneho lo keda pero enbes di ANG lo tin USD.
Dolarisashon pa rasonnan makroekonómiko tampoko ta kumbiní. Apesar ku nos moneda ta mará na USD, te ainda nos tin vários instrumento monetario importante na nos disposishon pa influensiá i dirigí nos asuntunan finansiero, ekonómiko i soshal. Ku dolarisashon nos ta entregá tur instrumento outónomo monetario sin ku esaki ta trese benefisionan kompará ku e situashon aktual. Ta kurioso nota ku èksponentenan ku tur dia tin outonomia den nan boka kier entregá maneho monetario outónomo ku adoptashon di USD.
Un èksperto a bisa algun aña pasá: “Bo no ta kita martín di un karpinté ora e no hasi un bon trabou. Bo ta siñé kon usa e martín. Sino, e karpinté lo kue un yabi Ingles i sin konosementu algun, kuminsá daña tur pipa ku e mira.”
Ta tristu ku ketu bai estilo Kompa Nanzi, nos ta kere den konstrukshonnan hada, pero no tin kurashi pa atendé ku nos problemanan berdadero.
Willemstad, Kòrsou