
E pènel di Nashonnan Uní (UN) riba kambio di klima resientemente a emití un kódigo kòrá pa loke ta trata klima mundial.
Dia a pone nos pais riba ‘lista kòrá’ pa loke ta trata infekshon di Covid, nos tur -ku rason- a drenta den un estado di alèrta i a realisá e konsekuensianan fatal pa nos turismo/ekonomia.
Pa straño ku ta parse, e kódigo di UN no a kapta mashá atenshon. Fòrti i Staten ta ketu riba e tema aki. Unda nos sentido di urgensia kolektivo ta pa un kódigo kòrá ku básikamente ta atvertí ku tempu ta kabando pa nos skapa nos planeta? Unda e ‘decision makers’ ta ku mester formulá maneho pa redusí e konsekuensianan di kambio di klima? Bèrdat ta ku no ta Kòrsou a start e disaster aki. Tampoko nos so por resolbé e problema.
Un kos ta sigur siembargo: komo isla chikí i vulnerabel nos lo ta esnan ku mas lo sufri di indeferensia pa e kambionan di klima. Esaki no ta algu ku algun hende ta kere ku lo por pasa. Islanan (independiente) manera Kribati, Tuvalu i Palau den oseáno Pasífiko lo bai bou di awa den e próksimo dékadanan.
Pero tambe tin esnan ku a a tuma nan responsabilidat na serio. Esun number unu den mundu ta Reino di Bhutan, un nashon chikí den Himalaya ku a pone den nan konstitushon ku mester protehá medio ambiente. Nan ta asina éksitoso ku nan ta e úniko pais na mundu ku ta apsorbá mas karbon ku e ta produsí. Bhutan tin komo meta pa yega na e promé pais ku ‘zero net greenhouse gas emissions’ i ‘zero waste’.
Kiko nos ta dispuesto na hasi? Stòp di desperdisia kuminda tur dia? Stòp di usa saku di plèstik, redusí konsumo, re-uza artikulonan, resiklá? I kisas mas importante: ki dia nos ta bin huntu i sostené lidernan ku tin interes i ke hasi algu pa atendé ku asuntunan di klima.
Willemstad, Kòrsou