Onze rechtsstaat staat onder druk en veel mensen maken zich zorgen over hoe de politiek omgaat met de democratie en de fundamenten van onze democratische instellingen. Sinds 2010 hebben we steeds vaker te maken met constitutionele crises omdat de grondwet en andere belangrijke wetten op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Op Curaçao leiden deze crises vaak tot conflicten tussen de regering en de oppositie, en tussen verschillende experts, terwijl de burger machteloos toekijkt.
Het is dringend nodig om wetten te toetsen aan de grondwet, zodat overheidsorganen binnen hun bevoegdheden blijven en burgerrechten worden beschermd. Dit onderwerp is niet nieuw; al in 1946 werd benadrukt door dr. da Costa Gomez dat wetten aan de grondwet getoetst moeten worden voor rechtszekerheid.
Onafhankelijke constitutionele toetsing is belangrijk om de rechten van burgers tegenover de overheid te waarborgen. Momenteel is er echter weinig discussie over dit onderwerp in de politiek, hoewel elk lid van de Staten heeft gezworen de grondwet te handhaven. Zonder rechterlijke toetsing is de grondwet niet afdwingbaar, wat de individuele rechten van burgers kan ondermijnen.
De huidige beperkte toetsingsmogelijkheid door de rechter is niet voldoende, omdat alleen bepaalde grondrechten kunnen worden getoetst en wetten die hiermee in strijd zijn al rechtstreeks aan internationale verdragen worden getoetst. Dit beperkt de effectiviteit van de toetsing voor burgers.
Een volwaardige toetsing zou burgers in staat stellen om bestuurders en parlementariërs scherp te houden en verantwoordelijk te houden voor het naleven van de grondwet. Politieke interesse in dit onderwerp lijkt echter laag te zijn.
Een belangrijke tegenstrijdigheid in onze parlementaire democratie is dat parlementariërs, hoewel ze verplicht zijn om volgens de grondwet te handelen, vrijelijk kunnen afwijken van de grondwet zonder sancties. Dit ondermijnt het idee van een rechtsstaat. Bijvoorbeeld, het onconstitutionele wetsvoorstel 80/20 werd goedgekeurd door de Staten, maar werd pas ingetrokken nadat de Gouverneur weigerde te tekenen.
Het argument dat verkiezingen een waarborg zijn voor naleving van de grondwet is niet voldoende, omdat het negeren van de grondwet niet kan wachten tot de volgende verkiezingen. Burgers hebben behoefte aan betere instrumenten dan alleen verkiezingen om de rechtsstaat te beschermen. Het gebrek aan deze instrumenten houdt dit democratisch tekort in stand.
Willemstad, alexdavidrosaria.blog
Alex David Rosaria Blog 