
Awor ku ‘stòf a baha’ poko despues di bishita di algun parlamentario hulandes tokante herensia di sklabitut ku a kousa basta konsternashon, ta bon konsiderá algun punto. Ku estado hulandes tabatin un papel importante den sklabitut, ta inkwestionabel. Remarkabel ta ku no ta atendé ku e otro aspektonan ku a hasi sklabitut (atlántiko) posibel i su konsekuensianan te awe.
Primeramente, konsiderá ku sklabitut na Afrika komo institushon (i no un kos sporáriko) a bende katibu na komersiantenan Kristian Oropeo (i tambe paisnan Musulman). Dos obra sinematográfiko di Afrika, Little Sénégal i Adanggaman ta diskutí i kuestioná Afrika su ròl. den sklabitut. E Afrikanonan ku a bende katibu mester pidi nos diskulpa?
Iglesia Katóliko komo instituto a hustifiká sklabitut deklarando ku “Afrikanonan no-Katóliko no ta hende ku derechi igual” i tambe tabata doño di katibu. No ta pornada nan Papa na 1985 a pidi Cameroon despensa p’esaki. Na Kòrsou tabata fòrsa katibunan adoptá e religion Kristian alegando ku nan krehensha tabata inferior, kibra nan dignidat komo hende i planta e simia di no stima bo mes, ku ta pèrsistí leu despues di emansipashon di sklabitut. Obispado mester pidi diskulpa?
Bo no mester ta sikólogo pa realisá ku nos a internalisá lokual a sirbi pa otronan hustifiká sklabitut: nos a ankra den lei ku sièrto grupo, sea mayoritario manera den kaso di muhé òf den minoria manera LGBTQ, ta inferior i no meresé derechi igual. Nos, esta Fòrti ta kla pa ofresé diskulpa na tur grupo ku nos mes (t)a ninga trato igual? Nos ta atmití ku nos ta mantené na bida e legado hororoso di sklabitut den nos idioma i komportashon (“e ta pretu, pero sabí”; “hende pretu mester ta kontentu di tabata katibu na Kòrsou, sino ainda e lo ta den mondi na Afrika” òf ku nos hendenan pretu mes ta selebrá e palabra “nigger” den kanshon)?
Na aprel 2011 Minsiter Donner a bin skucha nos sentimentunan tokante ‘slavernijverleden’ manera e delegashon palamentario a hasi siman pasá. Tur dos banda di Atlántiko mester rekonosé ku ta Hulanda mester disidí si i kon e ta pidi diskulpa. Esaki no ta prekupámi tantu. Kardinal ta sinembargo, kiko nos lo hasi pa atendé ku e konsekuensianan di sklabitut ku ketu bai ta bibu danki na nos akshonnan. Nos ta laga e heridanan sigi putri òf ta asumí responsabilidat, atendé ku nos pasado ounke kon doloroso, sea ku tin diskulpa òf no?
Willemstad, Kòrsou
Ekselente artíkulo!
LikeLike
Thank you Kenneth
LikeLike