Nos promé elekshon (1937), esun mas kompliká den historia

E siman aki, 20 desèmber 1937, a kumpli 83 aña ku Kòrsou (i e sobrá 5 islanan di gebiedsdeel Curaçao) a bai urna pa di promé biaha skohe 2/3 parti di Staten. Por a vota pa 10 Miembro di Staten (isla Kòrsou tabtain 6, Aruba 2, Boneiru 1 i Islanan Ariba 1). Gobernadó tabata apuntá e sobrá 5 miembronan. Tabata un elekshon den un tempu ku un divishon di katóliko v.s no-katóliko nunka bisto. Ban repasá algun di e reglanan di Curaçaosch Kiesreglement 1937 ku tabata sumamente kompliká i sigun un diskurso di Dòktor da Costa Gomez: “niet passend in het volkskarakter…”

Hende hòmber i muhé por a pone nan mes kandidato pa bira miembro di Staten, pero ta hende hòmber so por a vota. No tabatin kandidato hende muhé.

E rekesitonan pa hende hòmber votadó (votadó aktivo) i hende hòmber i hende muhé kandidato (votadó pasivo), tabata entre otro:

Edat mínimo di 25 aña, ‘Nederlandse onderdaan’, residensiá na Kòrsou for di 1 yanüari 1937, entrada mínimo di F 1,200 pa aña i tur belasting pagá. Tambe mester tabatin por lo ménos 7 aña di enseñansa Uitgebreid Lager Onderwijs (U.L.O.). Si bo no tabata kumpli ku e rekesitonan di enseñansa, por a pidi pa pasa un tèst, e asina yamá ‘proef van bekwwaamheid’. Algun di e rekesitonan di e ‘bekwaamheid toets’ tabata konforme artíkulo 8:

Verstaan en mondeling terug vertellen van een eenvoudig courantenbericht of andere mededeeling. Het zonder grove taalfouten kunnen schrijven van een eenvoudig stukje. Eenvoudige bewerkingen uitvoeren met gehele en gebroken getallen en met maten en gewichten van het metriek (of een ander ) stelsel. Voldoende kennis bezitten van de topographische aardrijkskunde van het gebiedsdeel Curaçao en omgeving en zeer in het algemeen van de landen der aarde. Eenig begrip hebben omtrent de taak van de Staten, van het Bestuur van Curaçao en van de voornaamste gouvernementsdiensten.

Tabatin 4 agrupashon polítiko na e elekshon: Curaçaosche Roomsch Katholieke Partij, Jong Curaçao Stroming, Onafhankelijk Verkiezingscomité i de Curaçaosche Scheepsvaart Maatschappij. Kurioso tabata ku votashon tabata pa kandidato i no agrupashon polítiko. Riba e ‘stembiljet’ tabata aparesé e 12 kandidatonan konforme un sekuensia ‘alphabetisch en lexicographisch’. Ningun kandidato riba e sembiljet tabata keda identifiká komo miembro di su agrupashon polítiko.

Por a vota na tur aki na Kòrsou 2,030 hende di kua a vota 1,665. Kòrsou su poblashon na 1937 tabata 91,000.

Na Kòrsou por a vota pa un máksimo di 6 kandidato pareu, pero mester a pone e sekuensia di preferensia di 1 te 6 riba bo ‘stembiljet’ (si bo vota pa 6 kandidato). Si bo skohe pa vota pa 4 kandidato bo sekuensia di preferensia mester tabata di 1 te 4. Na Aruba por a vota pa 2 kandidato pareu mientras na Boneiru i Islanan Ariba, a vota pa 1.

A keda skohé na Kòrsou: da Costa Gomez, Martijn, Désertine, Capriles, Maal i Rustige.

Katólikonan ku tabata konsiderá no-katolikonan i prinsipalmente miembronan di Masoneria komo enemigu mortal tabata sumamente rabiá ku e Kiesregelment aki pasombra nan a mira ku tabata difísil pa e pueblo katòliko kumpli ku e rekesitonan pa vota. A bai asina leu di akusá Hulanda (ku a traha e Kiesreglement 1937) di ta anti-katóliko. Despues di elekshon sinembargo un korant kontentu a bisa -sin sikiera menshoná ken a drenta Staten: “Het voorloopig resultaat voor de 10 zetels is, dat zes katholieken en vier niet-katholieken werden gekozen”.

Willemstad, Kòrsou

Advertisement

Author: alexdavidrosaria

Alex Rosaria is from Curaçao. He has a MBA from University of Iowa. He was Member of Parliament, Minister of Economic Affairs, State Secretary of Finance and United Nations Development Programme Officer in Africa and Central America. He is an independent consultant active in Asia and the Pacific.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: